10 marca 2016

Znaczenie czynników psychologicznych w chorobach somatycznych

Już od pierwszych lat XX wieku istniało zainteresowanie dotyczące związków łączących czynniki emocjonalne i zdrowie somatyczne. Zainteresowanie to rozwijało się między innymi z inicjatywy psychoanalityków, z Zygmuntem Freudem na czele. Od tamtych czasów, choć poglądy te ewoluowały, lekarze docenili znaczenie czynników psychologicznych w powstawaniu wielu zaburzeń.

Choroba psychosomatyczna to taka, w której powstaniu lub zaostrzeniu podstawowy lub znaczący udział miał doświadczany ostry lub przewlekły stres. Do czynników psychologicznych będących źródłami stresu zaliczyć można zmartwienia, konflikty emocjonalne czy przeżywane obawy.
Na podstawie przeprowadzonych badań udowodniono, że przewlekły stres wywołuje szereg nieswoistych reakcji, określanych mianem uogólnionego zespołu przystosowania. Zmiany czynnościowe zachodzące w organizmie pod wpływem stresu obejmują wszystkie mechanizmy neurofizjologiczne i naruszają homeostazę. Efektem tego jest większa podatność na infekcje i inne choroby.
Wśród dolegliwości, których pojawienie się lub zaostrzenia mają znaczący związek z czynnikami psychologicznymi wymienia się na przykład:

• zaburzenia ze strony układu trawiennego (bóle, wzdęcia, wymioty, nudności)
• nieprzyjemne doznania skórne: swędzenie, pieczenie czy cierpnięcie kończyn
• uporczywe dolegliwości ze strony serca lub układu krążenia, przewodu pokarmowego, układu oddechowego
• uporczywe bóle psychogenne (mające podłoże w czynnikach psychologicznych, nie organicznych), np. bóle głowy.

Choroby, w których powstaniu czynniki psychologiczne odgrywają znaczącą rolę to dychawica oskrzelowa, zapalenie skóry, choroba wrzodowa, wrzodziejące i błoniaste zapalenie jelita grubego oraz pokrzywka. Ze względu na dużą komponentę emocjonalną w ich przpadku psychoterapia przynosi znaczną poprawę jakości życia.
Podstawowe znaczenie podczas procesu diagnostycznego, ma wykluczenie innych źródeł skarg somatycznych, niż leżące u podłoża trudności emocjoanlne. Rolą psychologa i psychoterapeuty w leczeniu chorych cierpiących z powodu dolegliwości psychosomatycznych jest odkrycie i wyjaśnienie psychologicznych mechanizmów funkcjonowania chorego, stanowiących przyczynę dolegliwości. Ponadto wypracowanie nowych sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, wywołujących stres. Czasami konieczne okazuje się także włączenie leczenia farmakologicznego, jednak są to rzadkie przypadki. Podstawowe znaczenie w leczeniu tego typu chorób ma psychoterapia, będąca najskuteczniejszą formą pomocy.

Tagi: Choroby psychosomatyczne