11 września 2016

Psychoterapia poznawczo-behawioralna zaburzeń afektywnych dwubiegunowych

W artykule przedstawione zostanie jedno z zaburzeń psychicznych – choroba afektywna dwubiegunowa, opisane zostaną jej objawy, jak obniżony nastrój i stany euforii, czynniki wpływające na jej wystąpienie i nasilenie oraz sposób leczenia - farmakoterapia w połączeniu z psychoterapią poznawczo-behawioralną.

Choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD) jest przewlekłą, poważną chorobą psychiczną. W jej przebiegu charakterystyczne jest naprzemienne występowanie fazy depresyjnej i maniakalnej.

W epizodzie depresyjnym dominuje obniżony nastrój, w maniakalnym typowa jest euforia. W obydwu fazach obserwować można wzmożony niepokój, drażliwość czy złość. Fazy depresyjna i maniakalna zwykle występują na zmianę, z różną częstotliwością. Kiedy częstość jest większa niż 4 epizody w roku, mówimy o postaci ChAD z szybką zmianą faz. Mogą się zdarzać również epizody mieszane, w których jednocześnie współwystępują zarówno cechy manii, jak i depresji.

Częstość występowania choroby afektywnej dwubiegunowej szacuje się na około 4% populacji, a uwzględniając jej atypowe przypadki nawet 6,5 % populacji. Najczęściej pierwszy epizod chorobowy pojawia się między 20 a 30 rokiem życia, równie często chorują kobiety i mężczyźni. W ciągu życia zwykle ma miejsce od 5 do 10 epizodów chorobowych. Wśród przyczyn ChAD upatruje się przede wszystkim interakcji czynników biologicznych, psychologicznych oraz społecznych. Wśród czynników biologicznych podstawowe znaczenie ma odpowiednia konfiguracja genów, które w wyniku interakcji z czynnikami środowiskowymi mogą determinować wystąpienie oraz nasilenie objawów choroby. Wśród czynników natury psychologicznej wymienia się niestabilne poczucie własnej wartości czy słabe umiejętności radzenia sobie ze stresem. Ze względu na występowanie silnej komponenty psychologicznej w leczeniu wskazane jest włączenie metod psychoterapii poznawczo-behawioralnej, gdyż sama farmakoterapia nie jest wystarczająca w zapobieganiu nawrotom i osiągnięciu pełnego wycofania objawów.

Z chorobą afektywna dwubiegunową często współwystępuje wiele innych zaburzeń. Należą do nich między innymi uzależnienia (głównie od alkoholu), zaburzenia lękowe (fobie, lęk napadowy), zaburzenia osobowości czy zaburzenia odżywiania.

W leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej podstawowe znaczenie odgrywa farmakoterapia. Stosowane są przede wszystkim leki stabilizujące nastrój. Na świecie przygotowano zalecenia i standardy dotyczące terapii ChAD. W Polsce w 2011 r. opracowane zostały wytyczne leczenia różnych zaburzeń, w tym choroby afektywnej dwubiegunowej. W opisie leczenia uwzględniono, obok farmakoterapii, również psychoterapię. Badania sugerują, że metody psychoterapii poznawczo-behawioralnej łączą w sobie najwięcej skutecznych oddziaływań, większość badań podkreśla jej szczególne znaczenie w obszarze dyscypliny lekowej, mniejszej ilości hospitalizacji i nawrotów oraz poprawy jakości życia.

Tagi: Choroba afektywna dwubiegunowa, Depresja, Terapia poznawczo-behawioralna